Mehmet Demirci

Eskişehirli Melâmî Ali Rıza Doksanyedi

Hz. Mevlânâ Konya ve Halep medreselerinde okuyup öğretim üyeliği yaparken daha sonra kendini mânevî hayata vermiştir. Osmanlı’nın ilk kadısı Dâvûd-ı Kayserî bir âlim mutasavvıftır Azîz Mahmud Hüdâyî, İsmâil Hakkı Bursevî aynı durumdadır. Bunların yüzlercesini saymak mümkündür.

Böyle ismi bilinenler yanında fazla tanınmayan veya mahviyet kaftanına bütünmüş başkaları da vardır. Bu kitabın konusu olan Ali Rıza Doksanyedi bunlardan biridir.

Rumeli topraklarında doğmuş olan bu muhterem zât, Üsküp medreselerinde öğrenim görmüş, Balkan faciası sebebiyle doğduğu toprakları terk ederek Anadolu’ya göçüp gelmiştir. Melâmet yoluna dahil olup vaizlikle, tercüme ve telifle meşgul olarak eserler yazıp yayımlamıştır. En değerli çalışmalarından biri Te’vîlât-ı Kâşâniyye adlı tasavvufî tefsiri Türkçe’ye yaptığı tercümedir.

Namazın Hakikati; Ecvibetü’l – Hakkıyye

Türk tasavvuf tarihinin en önemli simalarından biri olan İsmâil Hakkı Bursevî’nin kaleme almış olduğu bu eser, kendisine sorulan 7 sorunun cevabından oluşuyor. Namazın beş vakit olmasının sebebi, namaz rekâtlarının sayısı, gündüz kılınan namazlarda kıraatin sessiz gece kılınanlarda ise sesli olmasının sebebi, hutbenin cuma namazında önce, bayram namazında ise sonra okunmasının hikmeti, bayram namazlarındaki ziyâde tekbirlerin hikmetleri gibi konular etrafında sorulan sorulara İsmâil Hakkı Bursevî’nin verdiği cevaplar, namazın hikmetlerine ve hakîkatine dair çok önemli bilgiler ihtivâ ediyor. Bursevî’nin zâhir-bâtın dengesini gözeterek yaptığı bu izahların, namaza dair bilmediğimiz yeni anlamlara kapı aralayacağı kanaatindeyiz.